HISTORIA

1. MILIARIOS 

2. O CÁRCERE DE XINZO

3. MAQUIS

4. AS GUERRILLEIRAS

5. O COUTO MIXTO

6. ÉPOCA ROMANA

7. OS LÍMICOS

9. REVOLTAS IRMANDIÑAS

10. LOITAS: PORTUGAL E CASTELA

1. OS MILIARIOS DE SANDIÁS                            

 Que son os miliarios?       

Os miliario son columnas cilíndricas, ovaladas que se colocan no bordo das vías romanas para sinalizar as distancias.

Que indican?

A distancia dun punto a outro.

De que están feitos?

De pedra.

Quen os fixo?

Fixérono os romanos

    

2. CÁRCERE DE XINZO

Foi remodelada no 1849,despois da fuga de moitos presos que se atopaban alí. 

Usouse polos sublevados do golpe militar do 1936.

Encarcerábanos  e fusilábamos posteriormente.

No primeiro andar viviu acabo de nacer o escritor Antón Riveiro Coello.

Na actualidade  é sé da escola de gaitas e percusión da banda de gaitas de Xino.

3. OS MAQUIS

Os maquís foron o conxunto de movementos guerrilleiros contrarios ao franquismo.

Vivian agochados en pobos, acubillados no abrigo que lles daban as casas de apoio da zona e poucas veces se refuxiaban no monte.

Estiveron dende o ano 1944 ata o ano 1952.

 

  

4. AS GUERRILLEIRAS

As Guerrilleiras eran mulleres cun compromiso político e equívoco.

Foron o apoio constante dos Maquis.

Estiveron dende o ano 1944 ata o 1952.

 

 

5. O COUTO MIXTO

O Couto Mixto foi un pequeno territorio autónomo entre España e Portugal. Unha das primeiras repúblicas de Europa desde o século XII ata o ano 1864.

Estaban formados polas seguintes aldeas: Meaus (Baltar), Santiago e Rubiás (Calvos de Randín).  Con unha superficie de 26,9 km² 

Entre os dereitos e privilexios do Couto Mixto atopábanse os de asilo ós fuxidos da xustiza portuguesa ou española, non dar soldados nin a un reino nin ó outro, exención de impostos, liberdade de comercio como o do sal, obxecto de estanco liberdade de cultivos como o tabaco obxecto de estanco liberdade de elixir a nacionalidade española ou portugesa para os seus habitantes e outros.

 

 

6. A ÉPOCA ROMANA

A época romana da comarca da Límia foi a época na cal os territorritorios conquistados polo imperio romano ían adoptando os seus costumes, relixións e linguas.

 

 

7. OS LÍMICOS

Os límicos eran un pobo galaico da antigua Gallaecia. Situabase na actual comarca da límia na provincia de Ourense.

 

 

 8.  A REVOLTA IRMANDIÑA 

Foi unha revolta social ocorrida entre 1467 e 1469.  Chégase a denominar a maior revolta europea do século XV.  O "por que" da causa desta guerra, foi o chamado "conflicto social".  Este problema xurdiu pola fame e enfermidades do pobo.  Tamén foi polo abuso por parte da nobreza galega.  "A Santa Irmandade".  Así foi denominada esta revolta,  como reacción aos sentimentos de menosprecio dos nobres cara ó pobo.

1230. Os reinos de Castela e León únense a causa do matrimonio dos respectivos reis.  Galicia, nese instante, pasou a ser unha rexión da Coroa de Castela.  Mellor dito, volveuse unha rexión de grado imoportante da Coroa.  Nesas datas, o clero, asume gran importancia e, abusaban do campesiñado.  Estes, protagonizaran as primeiras revoltas contra a nobreza.

Estas revoltas provocaron numerosas destrucións de castelos e torres, ou igrexas: 

Torre do Castro (Sandiás)                                                Torre da Pena (Xinzo)

9. LOITAS 

LOITAS CONTRA PORTUGAL

O 23 de febreiro de 1509, homes, mulleres e incluso nenos da Limia, participaron nunha batalla contra as tropas francesas que se dirixian a Portugal, durante a guerra da independencia española.  

LOITAS ENTRE CASTELA E PORTUGAL POLAS TERRAS DA LIMIA

Tras a crise sucesoria producida pola morte de Enrque IV de Catela (1474) alentaron a formación dunha coalición que invadiu Castela dende Portugal.  

Fracasaron as negociacións e iniciouse unha guerra civil polo trono de Castela e unha guerra naval no Atlántico contra Portugal. 

10. A revolta compesina de Rairiz de Veiga

 

En 1932 houbo unhas protestas procedentes dos campesiños, pola mala situación económica e a miseria provocada pola excesiva suba dos impostos municipais. 

Para tentar arranxala, fixéronse reunións que seguramente foron convocadas polas distintas sociedades agrarias. O que desencadeou todo foi unha reunión na que invitaran o alcalde "Luís Fernández Puga'', que non se presentou, enfurecendo aos campesiños que mesmo querían expulsar ao cura da parroquia para que non tivesen ningunha carga. Formándose un pequeno alboroto entre católicos e partidarios de expulsar ao cura; que acabou mal.

Como os partidarios da expulsión do cura eran maioría, os católicos foron en busca de axuda nas distintas parroquias. No domingo 24 de abril, na maña houbo unha manifestación planeada por ''Francisco Pozos Baños", nunha actitude un tanto violenta. Os manifestante so ver como só había un cabo e dous gardas, dispararon ao aire. O xefe dos manifestantes abalanzouse contra o cabo cunha navalla, o que provocou que un dos gardas disparara, matando a Francisco Pozos. 

Cando se restaurou toda a orde. Pola tarde, O gobernador Civil non se presentou, ordenando ao párroco que non estaba presente na refrega. Ao día séquente o rexedor volve a ordenar ao párroco que abandonase Rairiz, pedindo ao bispo de Ourense que nomease outro cura para a parroquia.